Je ontwikkelt gevoelssensoren voor de wereld om de tiener heen en voor hoe hij functioneert in verschillende situaties. Lukken dingen, is de situatie in balans of moet je bijsturen? Hoe ouder ze worden hoe minder je kan bijsturen in hun wereld. Hoe meer je zal moeten ondersteunen om zelfstandig situaties te regelen. Om het zelf inzicht en gevoel te vergroten voor hoe het met ze gaat.

De moeder die opvangt als het mis gaat, de moeder die rust geeft als er angst is, de moeder die zekerheid geeft als de te volgen stappen niet duidelijk zijn om overmatige stress te voorkomen. De moeder die korte tijd rustig achterover kan leunen als dingen wel lopen maar altijd op haar hoede is voor als er dingen toch mis gaan. De moeder die contact met verschillende partijen onderhoud om overal duidelijkheid te verkrijgen voor het kind dat je begeleid en onder je hoede hebt.

De moeder die de begeleiding geeft die nodig is bij het uitzoeken van nieuwe kleding en schoenen, die net een beetje anders zitten dan het oude waar je bent uitgegroeid. Ook al heeft hij de leeftijd dat hij normaal gesproken dit zelf zou oppakken. Voor nu doen we dat samen en dat is prima en ook gezellig. Door hem zelf in de winkel te laten ervaren hoe het is om schoenen te passen en zelf te vragen naar zijn maat en dat het niet eng is, zijn we weer een ervaring rijker. Ik kweek al nieuwsgierigheid door de week ervoor in mijn eentje even door de schoenenwinkel te lopen en daar te zien dat ze de schoenen hebben die hij zoekt. In de avond vertel ik erover, ik zag vandaag bij de schoenen winkel dat ze van verschillende merken witte sneakers hebben staan. Als je volgende week een keer wilt passen kunnen we na school in de stad afspreken? De schoenen die je nu hebt zijn zo oud en bij de naad bij je tenen gaan ze stuk. Op deze manier kwam de gerichte actie om naar de winkel te gaan tot stand.

De normale ontwikkeling van een kind verloopt in een vloeiende opgaande lijn. Kinderen leren, nemen dingen van je over en leren van hun omgeving op school. Ze maken vaardigheden eigen door het vaak te doen en maken er hun eigen ding van. Je ziet de vordering en bent positief. Door de toenemende vaardigheden in de ontwikkeling zie je een bepaalde mate van zelfstandigheid ontstaan en je kunt loslaten. Je ziet en weet in vertrouwen dat je kind het kan en je kunt je kind op dat gebied “vaardig verklaren.” Bij een kind met autisme duurt het ontwikkel proces langer. De weg naar leren wordt anders genomen of soms even niet als alles even teveel wordt. Dan zie je een terugval in vaardigheden. Het volgt de lijn van zelf willen uitdenken en doen.

Dat de ontwikkeling bij autisme anders verloopt merk je wel maar je kunt soms geen vinger op het probleem leggen. Het ene moment lukt iets niet en vallen ze totaal om. Het andere moment is de angst weer weg en lopen ze weer mee in het leven. Het ene moment schat je de vaardigheden hoger in en zit het tegen. Het andere moment lijkt iets wat onmogelijk is ineens wel te lukken. En tussen die balans is het zoeken in het leven.

Het moeilijke vind ik loslaten als je ziet dat de vaardigheid er nog niet helemaal is. De valkuil is dat je te lang blijft ondersteunen want in de loop van de jaren doorzie je in elke blik wat nodig is, wat hij kwijt is, waar hij vastloopt. Die vaardigheid heb je als geen ander ontwikkeld. Dat alleen al loslaten is een kunst. Dan de regie bij hemzelf leggen is de volgende stap. Ook de jongere met autisme moet je als moeder in stappen loslaten. Zodat hij gaat ervaren dat het nemen van verantwoordelijkheid voor zijn eigen leven ook zijn taak is. Hij moet het verder in zijn leven vooral met zichzelf doen en soms geeft dat ook irritatie. Datzelfde zeg ik tegen hem als hij al mopperend op zichzelf voor de zoveelste keer zijn sleutels kwijt is. Ik weet waar ze liggen maar ik moet niet helpen ik kwam ze onderweg naar boven bij de trap tegen, daarom zijn mijn woorden naar hem neutraal “misschien moet je even boven zoeken.” En ik ga verder met mijn dingen om te camoufleren dat ik zijn irritatie niet overneem.

Voelen dat iets niet lukt is misschien wel de krachtigste impuls om dingen anders te willen doen, krachtiger dan de moeder die steeds bijstuurt en je probleem oplost. Een van de volgende avonden met het klaarleggen van spullen voor de volgende dag hoor ik hem hardop denken, oh en ook mijn sleutels moet ik klaarleggen!

We moeten allemaal leren in het leven. De weg naar anders zelfstandig worden met autisme is een leerweg ook voor jou als moeder. Met de balans van genoeg ontwikkelruimte bieden en weer opvangen als ze de situatie verliezen. Zodat ze van hun eigen “fouten” mogen leren in een begripvolle omgeving. Alle ontwikkelruimte die je nu biedt als moeder is nodig voor een waardevolle ontwikkeling voor later.