Een waardevol gesprek met mijn zoon geeft me een blik in de geest van autisme. Daar waar mensen zonder autisme in stappen denken die vooruit gaan en een onderdeel zijn van hoe we het geheel vormgeven. In stappen denken die verbinding maken met elkaar en flexibel zijn. Daarover in gesprek gaan met anderen voor creatieve ideeën en nieuwe inzichten. Zo legde hij uit dat hij gelijk het eindpunt ziet. Helder ik weet wat ik wil en ik zie het ook. Ik doe alleen maar dingen die tot dat doel leiden iets anders doe ik niet. Daar heb ik geen motivatie voor. Waarom zou ik iets anders doen? Als ergens een stap onderweg niet lukt ga ik hard nadenken, dan loop ik vast, er komt een error in mijn hoofd. Dan moet ik oplossingen bedenken en ga ik denken, denken en nog eens denken.

Totdat ik mijn doel heb bereikt praat ik er met niemand over. Want als iets niet klaar is voelt dat voor mij als verkeerd het is nog niet af. Daarom zeg ik er niets over. Sterker nog kan ik als moeder uit ervaring zeggen, je hebt geen idee waar deze jongen met autisme mee bezig is want het wordt echt allemaal in een afgesloten circuit van zijn hoofd bedacht. Er komt niets uit. Hij heeft geen aandacht voor andere zaken die eventueel ook belangrijk zouden kunnen zijn. Wat zichtbaar is, is frustratie of stress als het even niet lukt of opluchting als het klaar is.

Voor degene die naast dit denkproces staan is het een onzichtbare actie. Het lijkt of er weinig gebeurd terwijl er van alles gaande is in het hoofd. Het mist weleens de kans om tussentijds een kleine bijsturing te geven waardoor dingen net iets makkelijker gaan. De wereld vraagt vaak ook om duidelijkheid. Daar kan vanuit deze andere denkwijze miscommunicatie ontstaan en een verschil van mening over het proces van denken.

Hoe functioneel is deze werkwijze? Voor degenen met autisme is het heel functioneel. Zo denkt hij, op deze wijze doe ik het. Ik kan me ook voorstellen dat het weleens druk kan geven als je niet weet hoe je verder moet en je kunt het ook niet vragen. Alleen zelf in je hoofd rondjes blijven denken terwijl er geen oplossing komt. Hoewel het degene met autisme houvast geeft kan het nadeel zijn dat het veel tijd kost. Of dat je besluit ik weet het niet dus het kan niet en je besluit niet verder te gaan. Een nadeel kan ook zijn dat je jezelf de mogelijkheid ontneemt om erover in gesprek te gaan omdat andere mensen je vanuit een open inzicht weer op weg kunnen helpen. Nadeel kan zijn dat het jezelf stress geeft omdat je veel dingen op het laatst mogelijke moment pas doet. Dat dingen weleens anders kunnen lopen dan dat jij zo perfect in je hoofd hebt. Dat maakt kwetsbaar en minder belastbaar als dingen moeilijk worden. Dat vraagt om een wereld waarin de lat niet zo hoog wordt gelegd, dan is deze denkwijze te doen.

Met dit inzicht brengt het mij in de positie dat ik naar het eind ga vragen om daarmee het zelfinzicht en eigen regie te vergroten. Wanneer moet de inschrijving voor je nieuwe school klaar zijn? Volgende week pas ik hoef nu dus niets te doen. Wanneer moet je jou werkstuk inleveren? En ja het zal weleens mis gaan, te laat begonnen, het was meer werk dan ik dacht, ik liep vast, ik wist niet dat het al 17 januari is geweest. Ik denk dat iedere tiener weleens last heeft van deze onhandigheid.